توریست مالزی/ یاوری نژاد
۲۸ بهمن ۱۴۰۱
توریست مالزی – پشه دنگی از نژاد Adese aegypti است که اصالتا متعلق به مناطق آفریقایی – استوایی است ؛ این پشه باعث بوجود آمدن یکی از خطرناکترین بیماریهای کشنده ناشناخته بنام تب دنگی ( Dengue Fever & Dengue Hemorrhagic Fever) می شود. همچنین بیماری تب زرد ( Yellow Fever) نیز توسط گونه ای از این حشره بوجود می آید.
ویروس دنگی که سالانه در حدود ۵۰ میلیون نفر انسان بر روی کره خاکی را آلوده می کند ، شامل چهار نوع متفاوت می باشد که در مناطق مختلفی مانند آمریکای جنوبی ، آفریقا و جنوب شرق آسیا شیوع پیدا کرده است. کشورهایی مانند برزیل، کوبا ، بولیوی، ونزوئلا، دومینیکن، اکوئادور، هائیتی ، جامائیکا ، موگادیشو ، کنیا ، سومالی ، هند ، تایلند، میانمار ، سنگاپور، کامبوج، تایوان، سریلانکا ، استرالیا و مالزی نمونه هایی از کشورهای معرفی شده توسط سازمان بهداشت جهانی هستند که از آنها بعنوان زیستگاه ناقل این بیماری نام برده شده است.
بیماری دنگی در مالزی و جنوب شرق آسیا :
متاسفانه مالزی با توجه به شرایط زیست محیطی و آب و هوای استوایی اش ؛ در برگیرنده تمامی گونه های چهارگانه این پشه است که از این بابت بعنوان یکی از مناطق پرخطر معرفی شده است. اولین شیوع این بیماری که به آن Backbone Fever(تب شکستن استخوان) هم گفته می شود در سال ۱۷۷۹ در مناطق استوایی آفریقا مشاهده و ثبت شده است. همچنین اولین مورد مشاهده شده در آسیای جنوب شرقی مربوط به کشور فیلیپین در سال ۱۹۵۳ می باشد. این بیماری از دهه ۱۹۶۰ تا به امروز رشدی صعودی را داشته که نشان از یک هشدار جدی برای پیشگیری از این بیماری می باشد.
در مالزی ، مراکز و سازمان هایی که زیر مجموعه وزارت بهداشت این کشور هستند بطور مستمر و مرتب نسبت به جلوگیری از شیوع این بیماری و سم پاشی ( دود اندود کردن) مراکز اقدام می کنند. بیشترین آمارمربوط به آلودگی دنگی در مناطق سلانگور ، پوتراجایا ، پراک ، جوهور و صباح و ساراواک گزارش شده است.
پشه دنگی در دو نوع ( مذکر و مونث) در طبیعت موجود است که با رگه های سفید و سیاه قابل شناسایی و تمایز با سایر حشرات می باشند. ناقل بیماری دنگی پشه مونث می باشد.
علائم و مشخصات بیماری:
علائم و مشخصات تب دنگی ( DF) که پس از گزیدگی توسط این نوع پشه بوجود می آید ، در روزهای اولیه عبارت است از سردرد ، تب شدید تا ۴۰ درجه ، درد عضلات و مفاصل ، تهوع و استفراغ و بوجود آمدن جوشهای پوستی که شبیه سرخک . طول دوره این بیماری ۱۰ روز می باشد.
نکته مهم در این بیماری این است که مرحله خطرناک و کشنده آن مرحله اول (DF) نمی باشد بلکه پس از طی ۲ تا ۳ روز از شروع بیماری تب دنگی و عدم رسیدگی به آن ، شرایط بیمارمنتهی به Dengue Hemorrhagic Fever یا همان DHFخواهد شد که ۳ تا ۴ روز ادامه خواهد داشت. وقتی بیماری به این مرحله از دوره خود برسد علائمی همچون خونریزی ( معمولا از بینی و لثه ها)، بی حالی عمومی و کاهش شدید پلاکت های خونی و کمبود پلاسمای خون در بیمار بروز می کند. این علائم و کاهش شدید پلاکت های خونی باعث بوجود آمدن سندروم شوک دنگی Dengue Shock Syndrome) ) و پیرو آن کاهش شدید فشار خون و دست دادن شوک شدید به بیمار ، تب و لرز و در نتیجه رفتن بیمار به حالت کما و بیهوشی می شود. بیماری که از این مرحله جان سالم به در ببرد به معنی آن است که بدن او در برابر بیماری مقاومت کرده و در حالت ریکاوری قرار خواهد گرفت. متاسفانه در اکثر موارد اینگونه نخواهد شد و شخصی که به این مرحله از بیماری رسیده باشد بر اثر مواجهه با شوک های شدید و عدم توانایی گلبول های سفید و پلاکتهای خونی در مواجهه با عفونت بوجود آمده در بدنش فوت خواهد کرد.
بیماری تب دنگی واکسن ندارد !
متاسفانه هنوز واکسن مشخصی برای این بیماری تولید نشده است و اکثر تحقیقات تنها در سطح آزمایشگاهی می باشد لذا موثرترین روش برای جلوگیری با این بیماری همه گیر ، بکارگیری روشهایی بهداشتی برای کاهش تولید پشه دنگی و محدود کردن قرار گرفتن در معرض گزیدگی توسط آن است.
اکثر قربانیان این بیماری افرادی هستند که در مراحل ابتدایی بیماری به پزشک مراجعه نکرده و علائم آن را در حد یک تب ساده می پنداشتند و طبق دستورات پیشگیرانه عمومی عمل نکرده اند لذا با مشاهده علائم اولیه بیماری سریعا ( در روز اول) باید به مراکز درمانی مراجعه و برای اطمینان از وجود یا عدم وجود این بیماری حتما در اولین قدم باید آزمایش خون از فرد مشکوک به آلودگی گرفته شود.
مکان رشد برای پشه دنگی :
بهترین مکان برای رشد پشه دنگی که مولد بیماری خطرناک تب دنگی است شامل ظروف مصنوعی که با آب مانده و راکد (معمولا آب باران) پر شده ، ظروف مستعمل دور انداختنی مانند لاستیک، لوازم معیوب ، قوطی رنگ، زباله، سطل یا سینی های که امکان جمع شده آب در آنها وجود دارد ، می باشد.
برخی از مواردی که می تواند در جهت پیشگیری از ابتلا به این بیماری مفید باشد:
مهمترین مورد در پیشگیری بیماری دنگی را می توان رعایت موارد بهداشتی و بی توجهی نکردن به تب های جزئی در بدن دانست . در صورت مشاهده و بالارفتن درجه حرارت بدنتان و یا ابتلا به اسهال ، درد بدن و سرگیجه ای که بیشتر از یک یا دو روز به آن دچار شده اید ؛ بهترین کار مراجعه سریع به مراکز درمانی است.
برای پیشگیری از ابتلا به بیماری دنگی ، قرار نگرفتن در معرض گزیدگی پشه نیز از موارد مهم می باشد.
پشه ناقل بیماری دنگی معمولا بیشترین فعالیتش در ساعات ذکر شده زیر در شبانه روز است:
– صبح ها پس از سپیده دم
– اواخر بعد از ظهر قبل از تاریک شدن هوا مخصوصا در مناطق سایه دار
لذا بهتر است در این ساعات در مناطق جنگلی و کنار رودخانه ها حضور نداشته باشیم .
– در صورت امکان ، استفاده از پشه بند بر روی تخت و نصب محافظ و طوری بر روی درب و پنجره توصیه می شود
– استفاده از مواد دافع پشه ها مثل اسپری ها ، پوشیدن لباس مناسب آستین بلند و شلوار بلند مخصوصا در پیک نیک رفتن و گردش های جنگلی و کنار رودخانه ها نیز از موارد پیشگیرانه می باشد.
نکته اینکه پشه ها به سمت رنگ های تیره بیشتر کشیده می شوند لذا بهتر است در محل هایی که ممکن است احتمال قرارگیری در معرض گزیدگی را داشته باشید ( جنگل گردی ها – مسافرت های بیرون شهر و حاشیه – کنار رودخانه و …) در صورت امکان از لباس های دارای رنگ های روشن و سفید استفاده کنید.
مصرف بالای آب و البته در مواردی سفارش به استفاده از نوشیدنی های معدنی مخصوص موجود در بازار ، می تواند در عدم ابتلا به این بیماری کمک کند.
و نکته پایانی اینکه همانطور که قبلا هم اشاره شد در پاکیزه نگه داشتن محیط ، جمع آوری ظروف یکبار مصرف، قوطی های کنسرو، ظروف پلاستیکی که امکان جمع شدن آب باران در آن ها هست ، باید اهتمام ورزید و تا حد ممکن ظروف بدرد نخور را از محیط زندگی خود دور کرد.
نکته پایانی :
بیماری دنگی در حال تبدیل شدن به یک معضل و مشکل جهانی در بیش از ۱۰۰ کشوری است که این بیماری در آنها اپیدمیک شده است و هر یک از ما بعنوان فردی که در روی کره زمین و در اجتماع زندگی می کنیم وظیفه داریم تا به اندازه خودمان از شیوع آن جلوگیری و در حفظ بهداشت محیط جامعه خود سهیم باشیم.
بهترین روش برای مبارزه با این بیماری و مولد آن ؛ همت ، تلاش ، رعایت بهداشت عمومی ، اطلاع رسانی و آگاهی دادن به افرادی است که درجامعه در کنار یکدیگر زندگی می کنند.
همه ما سرنشینان یک کشتی واحد هستیم که در صورت بروز و وقوع هر مشکلی برای آن ، تمامی ساکنین این کشتی متضرر خواهند شد پس چه بهتر که با توجه به کشنده بودن این بیماری ؛ هر کدام از ما در حد امکان موارد پیشگیرانه را برای دوستان و هموطنانمان بگوییم تا با این اطلاع رسانی هر چند کوچک و رعایت موارد خیلی جزئی ، بتوان جلوی بیمار شدن حتی یک نفر را گرفت.