توریست مالزی
۲۱ شهریور ۱۴۰۱
توریست مالزی – بابک امین‌تفرشی، عکاس، روزنامه‌نگار و ستاره‌شناس ایرانی است. اخیرا اتحادیه بین‌المللی نجوم (IAU) سیارکی را با الهام از نام خانوادگی او، تفرشی نامگذاری کرده است. یورونیوز به همین بهانه راجع به این نامگذاری و فعالیت‌های این ستاره‌شناس آماتور ایرانی با او گفتگوی اختصاصی انجام داد.
یورونیوز: کمی راجع به سیارک تفرشی به ما بگویید و چرا نام شما را بر این سیارک گذاشتند؟
بابک تفرشی: سیارکی به نام ۲۷۶۱۶۳ که مثل بقیه سیارک‌ها فقط یک شماره داشت در سال ۲۰۰۲ کشف شد. کاشف آن اشتفان کورتی از اسلوواکی، منجم آماتور و روزنامه نگاری است که یک مجله نجوم در اسلوواکی دارد.
حدود دو دهه بعد اشتفان تصمیم گرفت نام خانوادگی من یعنی تفرشی را روی این سیارک بگذارد. این موضوع در ابتدا به انجمن بین‌المللی نجوم پیشنهاد شد. مرکز این انجمن در پاریس و هر بخش آن در کشوری دیگر است. برای مثال بخش مرکز سیارک‌ها که تمام خرده سیاره‌ها در آن‌جا نامگذاری می‌شوند، همین‌جا نزدیک من در بوستون و در کمبریج ماساچوست است. در همین مرکز بود که پیشنهاد این نامگذاری مطرح و پذیرفته شد.
وقتی نامی به این مرکز پیشنهاد می‌شود آن‌ها بررسی می‌کنند که آیا این نام مرتبط با این موضوع هست؟ معمولا اسم سیارک‌ها برگرفته از نام‌های اساطیری یا نام منجمان قدیم و افرادی فعال در علم است. تعدادی از سیارک‌ها نیز ممکن است هم‌نام مکان‌ها و رودخانه‌ها و کشور‌ها و شهرها و یا حتی حیوانات باشند. تعدادی از سیارک‌ها به نام انسان‌های زنده که تاثیر خاصی به ویژه در زمینه نجوم و فضا درعلم گذاشتند، نامگذاری شده‌اند.
این مرکز سیارک ۲۷۶۱۶۳ را بیشتر به خاطر فعالیت من در ترویج نجوم، علاقه‌مندسازی مردم به آسمان از طریق عکاسی آسمان شب و تغییر نگاه آن‌ها به نام من نامگذاری کرده است. امروزه تصور ما از آسمان به دلیل آلودگی نوری شهرها و دیده نشدن آسمان تغییر یافته است. یعنی گویا ارتباط ما با آسمان کاملا قطع شده است. من در عکس‌هایم قصد دارم این ارتباط را دوباره برقرار کنم.
یورونیوز: این سیارک دقیقا کجاست؟
بابک تفرشی: فاصله این سیارک در حدود دو و نیم واحد نجومی تا خورشید و هر واحد نجومی معادل فاصله زمین تا خورشید است. یعنی این سیارک چیزی حدود ۴۰۰ میلیون کیلومتر از خورشید و یک و نیم واحد نجومی از زمین فاصله دارد که چیزی بیش از ۳۰۰ میلیون کیلومتر می‌شود. جای امنی است یعنی خیلی احتمال ندارد که برخوردی با زمین داشته باشد. اما خوب سیارک‌ها هر از گاهی به خاطر گرانش مشتری یا سیاره‌های دیگر از مدار خود منحرف می‌شوند و احتمال برخورد در آینده وجود دارد. در حال حاضر این سیارک در مدار خیلی ایمنی در فاصله زیادی از زمین بین مریخ و مشتری، در جایی به نام کمربند سیارک‌ها قرار دارد.
اندازه آن حدود دو کیلومتر و دقیق‌تر ۱۹۰۰ متر است و هر پنج سال یک‌بار به دور خورشید می‌گردد. از این سیارک‌ها هزاران عدد در منظومه شمسی وجود دارد. ما خرده سیارک‌های زیادی داریم که بعضی از آن‌ها سنگی و بین مریخ و مشتری هستند و تعداد بیشتری هم یخی هستند. این سیارک‌های یخی در ورای مدار نپتون و در جایی به نام کمربند کوییپر و ابر اورت قرار دارند.
یورونیوز: تا کنون توانسته‌اید از این سیارک عکس بگیرید؟
بابک تفرشی: سیارک‌ها اجرام کم نوری هستند و بازتاب نور کمی دارند. سطحشان را غبار گرفته و مثل ماه بازتاب سطحی از آن‌ها کم است یعنی مثل دنباله‌دارها که یخی هستند و بازتاب زیادی دارند، نیستند. به همین دلیل اگر مثل همین سیارک دور و کوچک باشند دیدن آن‌ها با چشم تقریبا غیرممکن است و برای ثبت آن‌ها به یک تلسکوپ نیاز است. من حتما برنامه عکاسی از این سیارک را دارم. برای ثبت این سیارک به یک تلسکوپ متوسط نیاز دارم و در آینده انجام می‌دهم. به احتمال خیلی زیاد هرگز در طول زندگی خود نمی‌توانم به آن‌جا سفر کنم ولی قطعا از آن عکس می‌گیرم.
یورونیوز: تا کجای جهان را می‌شود عکاسی کرد؟
بابک تفرشی: در نوع عکاسی که من انجام می‌دهم بیشتر از لنزهای منظره باز استفاده می‌شود. این لنزها میدان دیدی را نشان دهد که چشم انسان می‌تواند ثبت کند. برای همین در این نوع عکس‌ها ما خیلی وارد عمق کیهان نمی‌شویم اما با این وجود حتی در عکس‌هایی با میدان دید باز و نوردهی‌هایی که فقط ۱۰ الی ۲۰ ثانیه است، گاهی چیزهایی را می‌بینید که خیلی ورای چشم انسان است. خود کهکشان راه شیری با چشم هم دیده می‌شود یا کهکشانهای دیگری که در این عکس‌ها ثبت می‌شوند. مثل کهکشان همسایه ما یعنی آندرومدا که حدود ۲.۵ میلیون سال نوری از زمین فاصله دارد و شما خیلی راحت می‌توانید توسط یک عکس با نوردهی کوتاه، حدود ۱۰ الی ۲۰ ثانیه‌ای آن را ثبت کنید. گاهی هم در این تصاویر به سراغ سحابی‌ها می‌رویم.
اما اگر کسی از تلسکوپ استفاده کند که من هم هر از گاهی از آن استفاده می‌کنم، خیلی سریع به کهکشانهای دورتر می‌رود. حتی با تلسکوپ‌های کوچک آماتوری و یا لنزهای تله. مثلا با یک لنز تله ۴۰۰ میلیمتر، شما می‌توانید در برخی از عکس‌ها کهکشان‌هایی را ثبت کنید که ۲۰۰، ۳۰۰ یا حتی ۵۰۰ میلیون سال نوری از ما فاصله دارند. اگر از یک تلسکوپ حرفه‌ای استفاده کنید، به سراغ کهکشان‌هایی می‌روید که چند میلیارد سال نوری از ما فاصله دارند. برای مثال تلسکوپ جیمز وب که در فاصله یک میلیون کیلومتری ما قرار دارد، اجرامی را ثبت می‌کند که در همان روزها و سال‌های اولیه پیدایش کیهان مشغول نورافشانی هستند. مثلا کهکشانی که فقط حدود ۱۰۰ میلیون سال پس از پیدایش کیهان دیده می‌شود. ما به وسیله تلسکوپ‌های خیلی بزرگ می‌توانیم به عمق عالم سفر کنیم تا جایی که کم‌کم در حال نزدیک شدن به مهبانگ یا بیگ بنگ هستیم.
یورونیوز: کمی راجع به سیارک تفرشی به ما بگویید و چرا نام شما را بر این سیارک گذاشتند؟
بابک تفرشی: سیارکی به نام ۲۷۶۱۶۳ که مثل بقیه سیارک‌ها فقط یک شماره داشت در سال ۲۰۰۲ کشف شد. کاشف آن اشتفان کورتی از اسلوواکی، منجم آماتور و روزنامه نگاری است که یک مجله نجوم در اسلوواکی دارد.
حدود دو دهه بعد اشتفان تصمیم گرفت نام خانوادگی من یعنی تفرشی را روی این سیارک بگذارد. این موضوع در ابتدا به انجمن بین‌المللی نجوم پیشنهاد شد. مرکز این انجمن در پاریس و هر بخش آن در کشوری دیگر است. برای مثال بخش مرکز سیارک‌ها که تمام خرده سیاره‌ها در آن‌جا نامگذاری می‌شوند، همین‌جا نزدیک من در بوستون و در کمبریج ماساچوست است. در همین مرکز بود که پیشنهاد این نامگذاری مطرح و پذیرفته شد.
وقتی نامی به این مرکز پیشنهاد می‌شود آن‌ها بررسی می‌کنند که آیا این نام مرتبط با این موضوع هست؟ معمولا اسم سیارک‌ها برگرفته از نام‌های اساطیری یا نام منجمان قدیم و افرادی فعال در علم است. تعدادی از سیارک‌ها نیز ممکن است هم‌نام مکان‌ها و رودخانه‌ها و کشور‌ها و شهرها و یا حتی حیوانات باشند. تعدادی از سیارک‌ها به نام انسان‌های زنده که تاثیر خاصی به ویژه در زمینه نجوم و فضا درعلم گذاشتند، نامگذاری شده‌اند.
این مرکز سیارک ۲۷۶۱۶۳ را بیشتر به خاطر فعالیت من در ترویج نجوم، علاقه‌مندسازی مردم به آسمان از طریق عکاسی آسمان شب و تغییر نگاه آن‌ها به نام من نامگذاری کرده است. امروزه تصور ما از آسمان به دلیل آلودگی نوری شهرها و دیده نشدن آسمان تغییر یافته است. یعنی گویا ارتباط ما با آسمان کاملا قطع شده است. من در عکس‌هایم قصد دارم این ارتباط را دوباره برقرار کنم.
یورونیوز: این سیارک دقیقا کجاست؟
بابک تفرشی: فاصله این سیارک در حدود دو و نیم واحد نجومی تا خورشید و هر واحد نجومی معادل فاصله زمین تا خورشید است. یعنی این سیارک چیزی حدود ۴۰۰ میلیون کیلومتر از خورشید و یک و نیم واحد نجومی از زمین فاصله دارد که چیزی بیش از ۳۰۰ میلیون کیلومتر می‌شود. جای امنی است یعنی خیلی احتمال ندارد که برخوردی با زمین داشته باشد. اما خوب سیارک‌ها هر از گاهی به خاطر گرانش مشتری یا سیاره‌های دیگر از مدار خود منحرف می‌شوند و احتمال برخورد در آینده وجود دارد. در حال حاضر این سیارک در مدار خیلی ایمنی در فاصله زیادی از زمین بین مریخ و مشتری، در جایی به نام کمربند سیارک‌ها قرار دارد.
اندازه آن حدود دو کیلومتر و دقیق‌تر ۱۹۰۰ متر است و هر پنج سال یک‌بار به دور خورشید می‌گردد. از این سیارک‌ها هزاران عدد در منظومه شمسی وجود دارد. ما خرده سیارک‌های زیادی داریم که بعضی از آن‌ها سنگی و بین مریخ و مشتری هستند و تعداد بیشتری هم یخی هستند. این سیارک‌های یخی در ورای مدار نپتون و در جایی به نام کمربند کوییپر و ابر اورت قرار دارند.
یورونیوز: تا کنون توانسته‌اید از این سیارک عکس بگیرید؟
بابک تفرشی: سیارک‌ها اجرام کم نوری هستند و بازتاب نور کمی دارند. سطحشان را غبار گرفته و مثل ماه بازتاب سطحی از آن‌ها کم است یعنی مثل دنباله‌دارها که یخی هستند و بازتاب زیادی دارند، نیستند. به همین دلیل اگر مثل همین سیارک دور و کوچک باشند دیدن آن‌ها با چشم تقریبا غیرممکن است و برای ثبت آن‌ها به یک تلسکوپ نیاز است. من حتما برنامه عکاسی از این سیارک را دارم. برای ثبت این سیارک به یک تلسکوپ متوسط نیاز دارم و در آینده انجام می‌دهم. به احتمال خیلی زیاد هرگز در طول زندگی خود نمی‌توانم به آن‌جا سفر کنم ولی قطعا از آن عکس می‌گیرم.
یورونیوز: تا کجای جهان را می‌شود عکاسی کرد؟
بابک تفرشی: در نوع عکاسی که من انجام می‌دهم بیشتر از لنزهای منظره باز استفاده می‌شود. این لنزها میدان دیدی را نشان دهد که چشم انسان می‌تواند ثبت کند. برای همین در این نوع عکس‌ها ما خیلی وارد عمق کیهان نمی‌شویم اما با این وجود حتی در عکس‌هایی با میدان دید باز و نوردهی‌هایی که فقط ۱۰ الی ۲۰ ثانیه است، گاهی چیزهایی را می‌بینید که خیلی ورای چشم انسان است. خود کهکشان راه شیری با چشم هم دیده می‌شود یا کهکشانهای دیگری که در این عکس‌ها ثبت می‌شوند. مثل کهکشان همسایه ما یعنی آندرومدا که حدود ۲.۵ میلیون سال نوری از زمین فاصله دارد و شما خیلی راحت می‌توانید توسط یک عکس با نوردهی کوتاه، حدود ۱۰ الی ۲۰ ثانیه‌ای آن را ثبت کنید. گاهی هم در این تصاویر به سراغ سحابی‌ها می‌رویم.
اما اگر کسی از تلسکوپ استفاده کند که من هم هر از گاهی از آن استفاده می‌کنم، خیلی سریع به کهکشانهای دورتر می‌رود. حتی با تلسکوپ‌های کوچک آماتوری و یا لنزهای تله. مثلا با یک لنز تله ۴۰۰ میلیمتر، شما می‌توانید در برخی از عکس‌ها کهکشان‌هایی را ثبت کنید که ۲۰۰، ۳۰۰ یا حتی ۵۰۰ میلیون سال نوری از ما فاصله دارند. اگر از یک تلسکوپ حرفه‌ای استفاده کنید، به سراغ کهکشان‌هایی می‌روید که چند میلیارد سال نوری از ما فاصله دارند. برای مثال تلسکوپ جیمز وب که در فاصله یک میلیون کیلومتری ما قرار دارد، اجرامی را ثبت می‌کند که در همان روزها و سال‌های اولیه پیدایش کیهان مشغول نورافشانی هستند. مثلا کهکشانی که فقط حدود ۱۰۰ میلیون سال پس از پیدایش کیهان دیده می‌شود. ما به وسیله تلسکوپ‌های خیلی بزرگ می‌توانیم به عمق عالم سفر کنیم تا جایی که کم‌کم در حال نزدیک شدن به مهبانگ یا بیگ بنگ هستیم.
