توریست مالزی
۱۳ مهر ۱۳۹۷
توریست مالزی – دیوان بین المللی دادگستری دستور موقت خود را درباره شکایت ایران از آمریکا به دلیل بازگرداندن تحریم های رفع شده در توافق هسته ای برجام، صادر کرده است.
به گزارش بی بی سی، دیوان در این دستور موقت از ایالات متحده آمریکا خواسته که در ارتباط با اقلام بشردوستانه موقعیت را به پیش از خروجش از توافق هسته ای برگرداند و زمینه صدور آزادنه “دارو، تجهیزات پزشکی، مواد غذایی، اقلام کشاورزی، لوازم یدکی هواپیماهای مسافری غیرنظامی و خدمات فنی لازم آن به ایران را فراهم کند”.
دیوان بین المللی دادگستری در حکم موقت خود از ایران و آمریکا خواسته که از هر اقدامی که روند رسیدگی بعدی به این پرونده را پیچیده تر و مطول می کند، خودداری کنند. اجرای این دستور از سوی ایالات متحده آمریکا در نگاهی وسیع به معنی بی اثر شدن بازگشت همه تحریم های اتمی ایالات متحده علیه ایران و در نگاهی محدودتر بلااثر شدن تحریم ها در بخش تامین خدمات و قطعات یدکی هواپیماهای مسافربری است.
مبادلات مالی در بخش تامین دارو و غذا هم که ایالات متحده گفته به دلیل انسان دوستانه استثنائاتی برای آن در نظر گرفته، بنابر حکم موقت دیوان باید امکانپذیر باشد. دیوان بین المللی دادگستری رکن قضایی سازمان ملل متحد است. احکام این دادگاه برای طرفین دعوا لازم الاجرا است و اعضای سازمان ملل متحد هم باید آن را محترم بشمارند.
در صورتی که یکی از طرف های دعوا از اجرای دستورات دیوان بین المللی دادگستری خودداری کند، کشوری که مدعی زیان دیدن از این اقدام است می تواند به شورای امنیت سازمان ملل متحد شکایت کند. در صورتی که شورا موضوع را به بررسی بگذارد این اختیار را دارد که با صدور قطعنامه ای الزام آور کشوری که از اجرای دستور دیوان سرپیچی کرده را با اقدامات تنبیهی نظیر تحریم و حتی اقدام نظامی وادار به اجرای درخواست دیوان کند.
اما ایالات متحده آمریکا عضو دایم شورای امنیت با حق وتو است و در صورتی که از اجرای دستورات دیوان خودداری کند و ایران موضوع را به شورای امنیت بکشاند و شورا پیش نویس قطعنامه ای را برای الزام آمریکا به رای بگذارد، وتوی این پیش نویس محتمل ترین گزینه است.
اما آرای دیوان از نظر اهمیت و احترامی که در نظام بین الملل و نقش دادن به حقوق و قواعد بین المللی و رویه های قضایی جهانی در تنظیم روابط کشورها دارد، به طور معمول حتی از سوی قاعده ناپذیرترین دولت ها هم مورد تعرض قرار نمی گیرد. به طور مثال ایالات متحده آمریکا زمانی که در پرونده شکایت سال ۱۹۸۴ نیکاراگوئه از سوی دیوان محکوم شد، از اجرای دستورات دیوان خودداری کرد اما سرانجام زیر فشار بین المللی مجبور به احترام به رای دیوان شد. نیکاراگوئه در آن پرونده، دولت آمریکا را به عنوان مسئول فعالیت‌های نظامی و چریکی که علیه دولت مرکزی نیکاراگوئه در جریان بود، مقصر خوانده بود.
ساعاتی پس از اعلام رای موقت دیوان بین‌المللی دادگستری درباره شکایت ایران از آمریکا، مایک پومپئو، وزیر خارجه دولت دونالد ترامپ اعلام کرد که کشورش از پیمان مودت ایران و ایلات متحده که بیش از ۶۰ سال پیش امضاء شده بود، خارج می شود. شکایت های متقابلی که ایران و آمریکا از زمان انقلاب بهمن ۱۳۵۷ از یکدیگر در دیوان بین المللی دادگستری مطرح کرده بودند، بر اساس این پیمان بود.
خروج آمریکا از این پیمان، بر دو شکایتی که در حال حاضر ایران از ایالات متحده در دیوان مطرح کرده، اثر منفی نخواهد گذاشت اما مدتی پس از ثبت خروج آمریکا از این پیمان، دیگر امکان طرح شکایت متقابلی از سوی دو کشور در دیوان بین المللی دادگستری در لاهه وجود نخواهد داشت.
خروج آمریکا از پروتکل حل اختلاف دادگاه لاهه تاثیری بر حکم موقت این دادگاه ندارد چرا که بر اساس متن پیمان مودت بین ایران و آمریکا که در سال ۱۳۳۴ منعقد شده، هر گاه یکی از طرفین از این پیمان خارج شود این پیمان لغو نمی‌شود و طرفین تا حداکثر یک سال فرصت دارند علیه دیگری به دادگاه لاهه شکایت کنند.
جان بولتون مشاور امنیت ملی کاخ سفید در واکنش به حکم موقت دادگاه لاهه در حمایت از ایران اعلام کرد که ایالات متحده آمریکا از پروتکل حل اختلاف دادگاه لاهه خارج می‌شود. مشاور امنیت ملی کاخ سفید همچنین اعلام کرد که آمریکا از پروتکل حل اختلاف کنوانسیون وین هم خارج می‌شود چرا که «آنچه باصطلاح دولت فلسطین نامیده می‌شود» می‌خواهد موضوع انتقال سفارت آمریکا از تل آویو به بیت المقدس را در آنجا و علیه آمریکا مطرح کنند.
به گزارش بی بی سی، دیوان در این دستور موقت از ایالات متحده آمریکا خواسته که در ارتباط با اقلام بشردوستانه موقعیت را به پیش از خروجش از توافق هسته ای برگرداند و زمینه صدور آزادنه “دارو، تجهیزات پزشکی، مواد غذایی، اقلام کشاورزی، لوازم یدکی هواپیماهای مسافری غیرنظامی و خدمات فنی لازم آن به ایران را فراهم کند”.
دیوان بین المللی دادگستری در حکم موقت خود از ایران و آمریکا خواسته که از هر اقدامی که روند رسیدگی بعدی به این پرونده را پیچیده تر و مطول می کند، خودداری کنند. اجرای این دستور از سوی ایالات متحده آمریکا در نگاهی وسیع به معنی بی اثر شدن بازگشت همه تحریم های اتمی ایالات متحده علیه ایران و در نگاهی محدودتر بلااثر شدن تحریم ها در بخش تامین خدمات و قطعات یدکی هواپیماهای مسافربری است.
مبادلات مالی در بخش تامین دارو و غذا هم که ایالات متحده گفته به دلیل انسان دوستانه استثنائاتی برای آن در نظر گرفته، بنابر حکم موقت دیوان باید امکانپذیر باشد. دیوان بین المللی دادگستری رکن قضایی سازمان ملل متحد است. احکام این دادگاه برای طرفین دعوا لازم الاجرا است و اعضای سازمان ملل متحد هم باید آن را محترم بشمارند.
در صورتی که یکی از طرف های دعوا از اجرای دستورات دیوان بین المللی دادگستری خودداری کند، کشوری که مدعی زیان دیدن از این اقدام است می تواند به شورای امنیت سازمان ملل متحد شکایت کند. در صورتی که شورا موضوع را به بررسی بگذارد این اختیار را دارد که با صدور قطعنامه ای الزام آور کشوری که از اجرای دستور دیوان سرپیچی کرده را با اقدامات تنبیهی نظیر تحریم و حتی اقدام نظامی وادار به اجرای درخواست دیوان کند.
اما ایالات متحده آمریکا عضو دایم شورای امنیت با حق وتو است و در صورتی که از اجرای دستورات دیوان خودداری کند و ایران موضوع را به شورای امنیت بکشاند و شورا پیش نویس قطعنامه ای را برای الزام آمریکا به رای بگذارد، وتوی این پیش نویس محتمل ترین گزینه است.
اما آرای دیوان از نظر اهمیت و احترامی که در نظام بین الملل و نقش دادن به حقوق و قواعد بین المللی و رویه های قضایی جهانی در تنظیم روابط کشورها دارد، به طور معمول حتی از سوی قاعده ناپذیرترین دولت ها هم مورد تعرض قرار نمی گیرد. به طور مثال ایالات متحده آمریکا زمانی که در پرونده شکایت سال ۱۹۸۴ نیکاراگوئه از سوی دیوان محکوم شد، از اجرای دستورات دیوان خودداری کرد اما سرانجام زیر فشار بین المللی مجبور به احترام به رای دیوان شد. نیکاراگوئه در آن پرونده، دولت آمریکا را به عنوان مسئول فعالیت‌های نظامی و چریکی که علیه دولت مرکزی نیکاراگوئه در جریان بود، مقصر خوانده بود.
ساعاتی پس از اعلام رای موقت دیوان بین‌المللی دادگستری درباره شکایت ایران از آمریکا، مایک پومپئو، وزیر خارجه دولت دونالد ترامپ اعلام کرد که کشورش از پیمان مودت ایران و ایلات متحده که بیش از ۶۰ سال پیش امضاء شده بود، خارج می شود. شکایت های متقابلی که ایران و آمریکا از زمان انقلاب بهمن ۱۳۵۷ از یکدیگر در دیوان بین المللی دادگستری مطرح کرده بودند، بر اساس این پیمان بود.
خروج آمریکا از این پیمان، بر دو شکایتی که در حال حاضر ایران از ایالات متحده در دیوان مطرح کرده، اثر منفی نخواهد گذاشت اما مدتی پس از ثبت خروج آمریکا از این پیمان، دیگر امکان طرح شکایت متقابلی از سوی دو کشور در دیوان بین المللی دادگستری در لاهه وجود نخواهد داشت.
خروج آمریکا از پروتکل حل اختلاف دادگاه لاهه تاثیری بر حکم موقت این دادگاه ندارد چرا که بر اساس متن پیمان مودت بین ایران و آمریکا که در سال ۱۳۳۴ منعقد شده، هر گاه یکی از طرفین از این پیمان خارج شود این پیمان لغو نمی‌شود و طرفین تا حداکثر یک سال فرصت دارند علیه دیگری به دادگاه لاهه شکایت کنند.
جان بولتون مشاور امنیت ملی کاخ سفید در واکنش به حکم موقت دادگاه لاهه در حمایت از ایران اعلام کرد که ایالات متحده آمریکا از پروتکل حل اختلاف دادگاه لاهه خارج می‌شود. مشاور امنیت ملی کاخ سفید همچنین اعلام کرد که آمریکا از پروتکل حل اختلاف کنوانسیون وین هم خارج می‌شود چرا که «آنچه باصطلاح دولت فلسطین نامیده می‌شود» می‌خواهد موضوع انتقال سفارت آمریکا از تل آویو به بیت المقدس را در آنجا و علیه آمریکا مطرح کنند.
